توبه یک حالت روانی و روحی، نوعی قیام، و نوعی انقلاب از ناحیه خود انسان علیه خود انسان است که لفظ «استغفر الله ربی و اتوب الیه» بیان این حالت است نه خود توبه. انسان یک شخصیت مرکب است که دارای دو بُعد انسانی و حیوانی، و دارای مقامات عالی و دانی است. توبه یعنی آن قیام درونی؛ این‌که مقامات عالی وجود انسان علیه مقامات دانی وجود او که زمام کشورِ وجودش را در دست گرفته‌اند، یک مرتبه انقلاب می‌کنند.
• مهلت توبه
انسان تا در این دنیا هست و رشته حیاتش باقی است، و تا وقتی که مرگ مستقیماً به او روی نیاورده است، مهلت برای توبه کردن دارد. تنها در وقتی که انسان در چنگال مرگ گرفتار است و هیچ امیدی به نجات ندارد، توبه مورد قبول واقع نمی‌شود.
• ارکان توبه
1. ندامت و پشیمانی: این‌که روحت آتش بگیرد، مشتعل بشود، خودت را غرق در حسرت ببینی، در ندامت و پشیمانی ببینی و چشمانت را بر روی گناهت باز کنی، از خودت حساب بکشی، ببینی روزی چند گناه کبیره مرتکب می‌شوی.
2. تصمیم به عدم بازگشت: یک تصمیم مردانه، یک تصمیم جدی و قاطع که دیگر من این عمل ناشایست را انجام نمی‌دهم.
• شروط توبه
1. بازگرداندن حقوق مردم: مال مردم را خورده‌ای؟ باید یا آن را به صاحبش بازگردانی، یا لااقل او را راضی کنی. از مردم غیبت کرده‌ای؟ باید غرورت را بشکنی، بگویی من از تو غیبت کردم، خواهش می‌کنم از من راضی باش.
2. ادای حقوق الهی: حق الهی یعنی چه؟ مثلاً روزه حق‌الله است، روزه مال خداست، روزه‌هایی را که خورده‌ای باید قضا کنی، نمازهایی را که ترک کرده‌ای باید قضایش را به‌جا بیاوری.
• شروط کمال توبه
1. اولاً این‌که گوشت‌هایی را که از حرام رویانیده‌ای آب کنی، و به‌جای این‌ها گوشتی که از حلال روییده باشد پیدا شود. خودت را ذوب کن.
2. ثانیاً به این بدن که این‌همه لذت معصیت را چشیده است، رنج طاعت را بچشان. شب می‌خواهی تا صبح احیاء بگیری برایت سخت است؛ این کار را بکن. یک مدتی به خودت سختی بده.
ان‌شاءالله خداوند توفیق توبه بدون بازگشت گناه را به همه عنایت بفرماید.
منبع: کتاب آزادی معنوی؛ نوشته استاد شهید مرتضی مطهری
سلام علیکم وقت شما بخیر. چه کنیم تا خداوند توفیق توبه نصوح را به ما عنایت فرماید؟
بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض سلام؛
توبه یک حالت روانی و روحی، نوعی قیام، و نوعی انقلاب از ناحیه خود انسان علیه خود انسان است که لفظ «استغفر الله ربی و اتوب الیه» بیان این حالت است نه خود توبه. انسان یک شخصیت مرکب است که دارای دو بُعد انسانی و حیوانی، و دارای مقامات عالی و دانی است. توبه یعنی آن قیام درونی؛ این‌که مقامات عالی وجود انسان علیه مقامات دانی وجود او که زمام کشورِ وجودش را در دست گرفته‌اند، یک مرتبه انقلاب می‌کنند.
• مهلت توبه
انسان تا در این دنیا هست و رشته حیاتش باقی است، و تا وقتی که مرگ مستقیماً به او روی نیاورده است، مهلت برای توبه کردن دارد. تنها در وقتی که انسان در چنگال مرگ گرفتار است و هیچ امیدی به نجات ندارد، توبه مورد قبول واقع نمی‌شود.
• ارکان توبه
1. ندامت و پشیمانی: این‌که روحت آتش بگیرد، مشتعل بشود، خودت را غرق در حسرت ببینی، در ندامت و پشیمانی ببینی و چشمانت را بر روی گناهت باز کنی، از خودت حساب بکشی، ببینی روزی چند گناه کبیره مرتکب می‌شوی.
2. تصمیم به عدم بازگشت: یک تصمیم مردانه، یک تصمیم جدی و قاطع که دیگر من این عمل ناشایست را انجام نمی‌دهم.
• شروط توبه
1. بازگرداندن حقوق مردم: مال مردم را خورده‌ای؟ باید یا آن را به صاحبش بازگردانی، یا لااقل او را راضی کنی. از مردم غیبت کرده‌ای؟ باید غرورت را بشکنی، بگویی من از تو غیبت کردم، خواهش می‌کنم از من راضی باش.
2. ادای حقوق الهی: حق الهی یعنی چه؟ مثلاً روزه حق‌الله است، روزه مال خداست، روزه‌هایی را که خورده‌ای باید قضا کنی، نمازهایی را که ترک کرده‌ای باید قضایش را به‌جا بیاوری.
• شروط کمال توبه
1. اولاً این‌که گوشت‌هایی را که از حرام رویانیده‌ای آب کنی، و به‌جای این‌ها گوشتی که از حلال روییده باشد پیدا شود. خودت را ذوب کن.
2. ثانیاً به این بدن که این‌همه لذت معصیت را چشیده است، رنج طاعت را بچشان. شب می‌خواهی تا صبح احیاء بگیری برایت سخت است؛ این کار را بکن. یک مدتی به خودت سختی بده.
ان‌شاءالله خداوند توفیق توبه بدون بازگشت گناه را به همه عنایت بفرماید.
منبع: کتاب آزادی معنوی؛ نوشته استاد شهید مرتضی مطهری